blog-claire

interessant werk: redacteur voor dovenblad Woord & Gebaar

Per 1 mei 2021 werk ik voor de redactie van het dovenblad Woord en Gebaar. Het is het enige onafhankelijk tijdschrift, speciaal voor de dovengemeenschap en geïnteresseerden die graag meer willen leren over gebarentaal en de dovencultuur. Stichting Woord en Gebaar is in 1974 begonnen als een tijdschrift van de Stichting Nederlandse Dovenraad (sinds 1999 Dovenschap). In 1980 kreeg het blad de naam ‘Woord en Gebaar’.

Het is voor mij zeer waardevol en leuk werk om als redacteur voor het blad Woord en Gebaar te schrijven. In 2021 zijn zes nummers uitgekomen, waarvan ik voor drie nummers verschillende interviews heb afgenomen en geschreven. Vanwege coronamaatregelen en de grote afstanden heb ik alle interviews online gedaan. Dat maakt het niet minder leuk, zo leer ik interessante dove deskundigen kennen. Het is ideaal om via beeldbellen te kunnen gebaren en makkelijk te communiceren.

Voor het eerste artikel heb ik een dubbelinterview met Benny Elferink en Trude Schermer van het Gebarencentrum gedaan: heel interessant hoe Benny de directeur is geworden en Trude met eervol pensioen is gegaan. Voor het tweede artikel heb ik contact gezocht met Henrianne Jansen, een dove presentatrice, achter de schermen van de LeesVertelwedstrijd met vragen hoe zij tijdens de coronaperiode toch de mooie online LeesVertelwedstrijd heeft georganiseerd en uitgevoerd met de leerlingen en haar team.

Artikel: Directeur van het Gebarencentrum

Artikel: Directeur van het Gebarencentrum

Artikel over De Leesvertelwedstrijd

In laatste en decembernummer heb ik met Cas Wolters kunnen videobellen, de eerste dove BN’er over zijn ervaringen met zijn tweede deelname aan Heel Holland Bakt Nog een Keer, maar ook over zijn dagelijkse leven en zijn beroep als docent en bakker.

Leuke interview artikel met Cas Wolters

Leuke interview artikel met Cas Wolters

Voor het volgende nummer in 2022 komt er opnieuw een interessant artikel. Maar ik ga nog niet verklappen waar het over gaat en met wie ik ga interviewen. Ik ben erg blij dat ik zulke leuke en waardevolle interviews  met verschillende dove deskundigen kan doen en mooie artikelen hierover schrijf.

Wil je graag de artikelen en het blad lezen? Dan kan je aanmelden als abonnee voor het blad Woord en Gebaar.

Bladen W & G

Bladen W & G

2021-12-27T16:41:05+02:0024 december 2021|0 Reacties

Mijn eerste presentatie in het Engels aan studentenvereniging ESN

Werkpad is benaderd door de studentenvereniging ESN Wageningen of zij een leuke workshop konden verzorgen voor hun leden. Ze willen de studenten wat nieuws bij brengen in het kader van sociale inclusie, vaardigheden en inzetbaarheid. De studentenvereniging ESN bestaat uit internationale studenten, dus dat betekent dat de meeste leden nog geen Nederlands kunnen spreken.

Ik ben gevraagd door mijn collega Bert of ik samen met hem een presentatie in het Engels kon geven. Natuurlijk zeg ik ‘JA’ en graag wil ik aan zo’n leuke uitdaging meewerken. De presentatie gaat vooral over wie wij zijn, wat gehoorschade is, de verschillen tussen slechthorendheid en doofheid, mijn levensverhaal over het opgroeien en omgaan in de maatschappij met alle mogelijkheden en problemen. Uiteraard hebben wij ook de basisgebaren van Nederlandse Gebarentaal laten leren en oefenen, zoals vingerspellen, tellen, weken en maanden. We hebben bewust gekozen om geen gebarentolk in te zetten, om de studenten te laten ervaren hoe het is om met een dove een gesprek te voeren en te verstaan.

De meeste studenten konden mij goed volgen en zijn heel enthousiast over de workshop en de gebaren. De studenten zijn uitgedaagd door ons om met koptelefoon en oordopjes in met elkaar in gebaren te communiceren. De gebarenoefeningen bestaan uit het elkaar voorstellen wie ze zijn, hoe oud ze zijn en met welk vervoer ze naar de universiteit gekomen zijn. Zo ontstond een grappig en verassend tafereel met gebaren. Ze pakten de gebaren snel goed op. Het is leerzaam voor ze om te beseffen hoe Nederlandse doven omgaan met obstakels en opgroeien in een horende maatschappij met uitdagende communicatie.

Het was een erg leuke en uitdagende presentatie, zeker een enorm uitdaging voor mijn collega Bert. Tot mijn verrassing vond ik het niet zo moeilijk om zo’n presentatie te geven. Ik ben natuurlijk opgegroeid met Engelse taal dankzij mijn Engelse familie. Ik ben dus gewend en al vertrouwd met de Engelse taal. Ik ben trots op dat het goed gegaan is met de presentatie en dat de studenten ook konden volgen wat er gezegd is.

Het gebaar: Goedemorgen


 

2021-11-29T20:31:28+02:0028 november 2021|0 Reacties

Toffe voorstelling van Dolf Jansen met gebarentolken

Afgelopen woensdagavond zijn Joost en ik voor de eerste keer samen naar een cabaretvoorstelling geweest; Dolf Jansen ‘Het Jansen vaccin’ in theater ‘Het Speelhuis’ in Helmond. Het is bijzonder voor mij, omdat er twee gebarentolken aanwezig waren. Mirjam Stolk en Cindy Doornman hebben op een hoek van het podium om de beurt getolkt. De gebarentolken zijn geregeld door Egon uit Someren, hij is slechthorend. Egon regelt regelmatig gebarentolken voor theatershows.

Dankzij de gebarentolken kon ik prima volgen wat Dolf Jansen zegt en hoe grappig hij kan vertellen. Het is een zeer knappe presentatie hoe snel de gebarentolken vertalen met het snelle spreektempo van Dolf.

Het wordt steeds normaler om gebarentolken in te zetten in culturele omgevingen, zoals theaters, museum, festivals. Dat is mede dankzij gebarentolk Irma tijdens de TV persconferenties vanaf begin 2020 en ook omdat de Nederlandse Gebarentaal sinds vorig jaar officieel erkend is. Op die manier worden de Nederlandse Gebarentaal en -tolken steeds zichtbaarder en meer geaccepteerd in de maatschappij.

Na een tweet van Joost over ons eerste cabaretvoorstelling, pikte de redactie van Omroep Brabant het nieuws op vanwege hun nieuwsgierigheid over mijn bezoek aan de voorstelling met gebarentolken.

Zo kwam een zeer leuke artikel met de titel ”Joost en Claire dankzij Gebarentolk voor het eerst keer naar cabaretvoorstelling” op Omroep Brabant.

Joost Meijer uit Helmond kon zijn geluk woensdag niet op. De voorstelling van Dolf Jansen, Het Jansen Vaccin, werd door de gebarentolken extra hilarisch, vindt Joost. “We hebben ontzettend genoten. Dolf wilde een paar keer weten wat het gebaar voor een woord was en dat leverde hele grappige momenten op”, zegt hij.

Het is ontzettend gaaf om in het nieuwbericht van Omroep Brabant te staan na een geweldig voorstelling. Ik vind het belangrijk dat op deze manier meer aandacht besteedt wordt aan de Nederlandse gebarentaal en de inzet van gebarentolken, daarmee wordt deelname op alle vlakken in de maatschappij makkelijker en normaler voor doven en slechthorenden.

 

 

2021-11-21T16:38:51+02:0017 november 2021|0 Reacties

Olympische Spelen voor doven en slechthorenden

Naast de Olympische spelen voor sporters zonder beperking, bestaan er ook Paralympische spelen voor sporters mét een beperking. Kunnen dove en slechthorende sporters daar ook gewoon aan deelnemen?

Het antwoord is een verrassend ‘nee’. Doven en slechthorenden vormen een aparte groep met hun eigen beperking: ze kunnen niet horen, maar hebben geen fysieke beperking. Dat maakt het lastig om eerlijk te kunnen concurreren met zowel deelnemers aan de Olympische als de Paralympische spelen.

Deaflympische Spelen

Om als dove mensen alsnog internationaal krachten te kunnen meten, zijn al in 1924 speciale ‘Deaf Olympisch spelen’ opgezet, ook wel Deaflympische Spelen of Deaflympics genoemd. Deze bestaan ook uit aparte zomer- en winterspelen en worden beide om de vier jaar gehouden in de oneven jaren.

Er gelden speciale eisen om mee te mogen doen. Sporters moeten een gehoorverlies hebben van minimaal 55dB en het gebruik van gehoorapparaten, cochleaire implantaten (CI) of hulpmiddelen is niet toegestaan. Deze eisen zorgen ervoor dat de dove sporters met dezelfde fysieke mogelijkheden deelnemen.

Communicatie

Mijn ervaring met amateursport is, dat doven normaal kunnen meedoen aan ‘reguliere’ sportclubs of sportscholen. Ik tennis en squash al jaren en ik speel ook met een horende sportpartner. Ook volg ik probleemloos zumba-lessen bij een gewone sportschool. Ik moet alleen soms om een herhaling vragen, als er een instructeur iets uitlegt.

Het uitgangspunt van de Deaflympics is echter, dat dove mensen extra visuele communicatiemiddelen nodig hebben. Denk aan gebarentaal en startvlaggen, in plaats van pistoolschoten of het fluiten van scheidsrechters. Bovendien hebben verschillende landen hun eigen gebarentaal. Daarom wordt tijdens de Spelen internationale gebarentaal gebruikt, zodat dove sporters, coaches en scheidsrechters onderling met elkaar kunnen communiceren zonder teveel taalbarrière.

De Nederlandse organisatie

Net als bij de andere spelen, strijden sporters voor winst bij uiteenlopende sporten, zoals atletiek, zwemmen, waterpolo en golf. Sommige sporten op de Deaflympische spelen worden  niet op andere spelen beoefend. Bowlen is daarvan een voorbeeld, een sport waar Nederland medailles mee heeft gewonnen.

Verenigingen voor deze dovensporten zijn in Nederland sinds 1926 aangesloten bij de Koninklijke Nederlandse Doven Sport Bond (KNDSB). De beste dove sporters zijn hier lid van KNDSB. Begeleiding komt van dove trainers en coaches, die in veel gevallen zelf vroeger aan de Deaflympics hebben deelgenomen en nu hun ervaring kunnen delen.

Hoe doen we het eigenlijk?

Een nadeel voor de Nederlandse deelnemers aan de Deaflympische Spelen is dat zij afhankelijk zijn van de fondsen en inzamelingsacties. Er is voor hen geen financiële ondersteuning vanuit de overheid of NOC*NSF. Daarom zijn er niet zo vaak groepen sporters in staat om deel te nemen aan de Deaflympische Spelen.

Toch zijn zowel onze voetballers als onze bowlers succesvol. Onlangs hebben de Nederlandse dove voetballers hun laatste kwalificatiewedstrijd tegen Zweden gewonnen en daarmee hebben een gouden ticket bemachtigd voor deelname aan de Deaflympische Spelen van 2022 in Rio de Janeiro, Brazilië.

De bowlers Frank Braan en Martin Visser namen in 2005 deel aan de ‘Deaflympics’ in Melbourne en hebben daar een gouden medaille gescoord. Frank was pas een paar jaar eerder begonnen bij een dove bowlingsclub en hij mocht meteen met de Nederlandse selectie trainen. Inmiddels  bowlt hij niet meer op internationaal niveau, vanwege de kosten en tijdsinvestering.

Online volgen

De KNDSB stimuleert zulke sporters en de groei van de teams. Met online inzamelingen worden de kosten van voor deelname aan wedstrijden en de reis naar de wedstrijdlocaties betaald. KNDSB-voorzitter Boris Pavloff geeft daarnaast elke maand online een update over het nieuws in de dovensportwereld, in Nederlandse Gebarentaal.

Thuisblijvers kunnen de sportprestaties volgen via internetstreaming, met eigen camerateams per land. Op die manier kunnen zij toch meegenieten. Laten we hopen dat ze ook de komende keren weer aan ondertiteling blijven denken.

Bijzondere positie

Het is misschien dubbel, dat dove sporters niet beperkt genoeg zijn voor de Paralympisch Spelen, en te beperkt voor gewone Olympische Spelen, vanwege communicatieproblemen.

Maar dat maakt de Deaflympische Spelen ook wel uniek en waardevol. Dat de dovengemeenschap uit de hele wereld tegen elkaar kan strijden om de medailles, zonder al het gedoe.

De blog is online gezet op de website van digitaal toegankelijk.

2021-11-21T12:14:11+02:0016 november 2021|0 Reacties

Werelddovendag (WDD): waarom een speciale dag voor doven en slechthorenden belangrijk is

De dovengemeenschap is een niet heel zichtbare groep. En behoorlijk verspreid over Nederland, bovendien. Dat is één van de redenen waarom het zo belangrijk is dat doven en slechthorenden tijdens een speciale dag samen kunnen komen om elkaar te ontmoeten en van elkaar te leren. Daarnaast is het een manier om anderen iets te leren over de dovenwereld en de omgang met dove mensen.

Werelddovendag (WDD) is in 1958 opgericht door de ‘World Federation of the Deaf’ (WFD) onder de naam ‘International Day of the Deaf’. De dag wordt door de dovenwereld in Nederland en België elke vierde zaterdag van september gehouden. Op deze bijeenkomst wordt er altijd een informatiemarkt georganiseerd, met kraampjes voor bedrijven, stichtingen en scholen. En er zijn ook veel belangenorganisaties aanwezig, die uitleggen voor welke doelen zij opkomen.

Rondom de informatiemarkt worden er veel projecten, workshops en activiteiten gepland. Op deze dag kunnen doven en slechthorenden elkaar ontmoeten en samen activiteiten doen en lezingen of workshops volgen.

Lekker centraal

Over het algemeen wordt WDD georganiseerd door de grote belangenorganisaties, zoals Dovenschap of Nederlandse Dove Jongeren. Ook zijn er veel lokale stichtingen of verenigingen die de organisatie op zich nemen. Zoals Stichting Welzijn Doven Rotterdam (Swedoro) en Stichting Samenwerkende Utrechtse Doven Organisaties (SUDO). Deze stichtingen zijn vaak te vinden in steden, waar grote groepen doven wonen of waar een dovenschool of -instituut is.

Vorig jaar heeft de WDD door corona niet plaatsgevonden, een domper voor de vele geïnteresseerden. Zoals vaker, werd de dag dit jaar door SUDO in Utrecht georganiseerd, omdat het centraal in Nederland ligt.

Inclusie

Elk jaar wordt het thema voor de WDD met aandacht en zorg gekozen, uit de onderwerpen die in de dovenwereld spelen. Vorig jaar is de Nederlandse gebarentaal als officiële taal erkend. Dit jaar werd er samen gekeken hoe doven en slechthorenden een betere plek kunnen krijgen in de maatschappij: hoe ziet inclusie eruit, en hoe kom je daar samen? Nog steeds is het niet altijd makkelijk om een goede opleiding te volgen of een baan te vinden. Er is nog genoeg te doen om daar verandering in te brengen.

Toegankelijk voor iedereen

WDD is niet alleen gericht op doven en slechthorenden maar ook voor kennismakingen met horende mensen die nieuwsgierig zijn en open staan om meer over de wereld van doven en slechthorenden te leren. Zowel particulieren als instanties kunnen een bezoek brengen en meedoen. Er komen mensen met een persoonlijke interesse, maar ook organisaties die veel met doven werken of in aanraking komen met doven.

Het zal voor veel mensen een interessante openbaring zijn: zoveel mensen die met gebarentaal de hele dag met elkaar kletsen (wapperen). Alsof je een andere wereld binnenstapt.

Een feestelijke dag

Voor mij was deze editie in het Beatrixtheater zeker mijn achtste keer; sinds 2014 ben ik bijna elk jaar aanwezig geweest. Mijn eerste keer in 2007 was extra bijzonder, omdat (toen nog) prinses Maxima een bezoek bracht aan de WDD in Eindhoven. Zelf was ik toen net begonnen met mijn site klinktprima.nl. Die dag heb ik mijn nieuwe initiatief gepresenteerd en mijn ervaringen gedeeld over de uitdagingen als dove op de arbeidsmarkt. Dat was een mooie ervaring, die ik heb beschreven in een blog op mijn eigen website.

Door het wisselende programma en de wisselende locatie, voelt het elk jaar weer anders en elk jaar als een feestelijke dag. Omdat de dovenwereld niet zo heel groot is, ontmoet ik altijd veel bekenden: oud-klasgenoten, vrienden of mensen die ik ken uit mijn professionele netwerk. Veel mensen maken de reis om elkaar te zien en van elkaar te leren. Gemiddeld komen er duizend mensen op een WDD af; je komt letterlijk ogen te kort op zo’n dag. Er is altijd wat te doen en vooral veel bij te kletsen en te wapperen met doven onderling.

De blog is online gezet op de website van Digitaal Toegankelijk
2021-11-02T09:47:00+02:0021 oktober 2021|0 Reacties

Stichting Raket is back

Stichting Raket is back, met toekomst plannen en het strijden voor inclusieve doelen in de maatschappij. Stichting Raket verbindt overheid, ondernemers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en wil graag talenten en ambities van ‘arbeidsbeperkten’ benadrukken in plaats van hun beperkingen. Raket heeft lange tijd geen activiteiten of bijeenkomsten kunnen organiseren in verband met de coronamaatregelen. Daar gaat verandering in komen!

Woensdag 13 oktober heb een lunchbijeenkomst bijgewoond in Den Bosch met het bestuur en de bemanningsleden. Het is erg fijn om elkaar live te ontmoeten, kennismaken en weer bij te praten. Uiteraard is er een gebarentolk aanwezig, wat het ook heel prettig en makkelijk maakt om zo’n bijeenkomst te volgen. De lunch was heel goed verzorgd en iedereen heeft genoten.

Er is een nieuw bestuur gevormd en samen gaan wij  als team Raket zorgen voor een inclusieve samenleving, waarin iedereen mag meedoen en waar mensen met een beperking gehoord worden. Bij deze bijeenkomst bespraken de volgende Raket Award, waarin inclusieve bedrijven geselecteerd worden voor hun inclusieve activiteiten voor mensen met een beperking op de arbeidsmarkt of de werkvloer. De Raket Award is bedoeld om bedrijven, die mensen met een arbeidsbeperking goede kansen bieden, te belonen. Hiermee wil Raket laten zien dat er bedrijven met goedwillende werkgevers bestaan, die graag medewerkers met een arbeidsbeperking een kans willen geven.

De vorige Raket Award werd inmiddels drie jaar geleden uitgereikt.  Toen heeft de Rabobank de Raket Award gewonnen, zij voldeden aan de meeste voorwaarden om winnaar te kunnen zijn. Wie volgt de Rabobank op met winst van de nieuwe Raket Award?

Om iedereen te laten ervaren hoe het is om talent met een beperking in dienst nemen, welke kansen en uitdagingen dat met zich meebrengt, organiseert Stichting Raket in November een bijeenkomst speciaal voor bedrijven en ondernemers. Informatie volgt binnenkort. Zie meer informatie: Stichting Raket.

De foto’s tijdens lunchbijeenkomst zijn gemaakt door fotograaf Mari Durieux van Caboom Studio.

 

2021-10-19T19:56:18+02:0017 oktober 2021|0 Reacties

Test: Hoe goed werken live ondertitelings-apps?

Voortschrijdende technologie maakt het mogelijk om mensen met een beperking te ondersteunen. Zo zijn doven en slechthorenden in bepaalde situaties geholpen met een vertaal-app in hun broekzak.

Stel dat je bij een winkel bent waar je iets wilt weten, maar je de winkelier niet kunt verstaan. Dan kan een app de gesproken taal van de winkelier vertalen naar geschreven tekst op je mobiel. Vroeger was dat nog totaal onmogelijk, maar tegenwoordig wordt spraak opgevangen door de microfoon en middels spraakherkenning gelijk omgezet in tekst.

Zelf gebruik ik de apps niet zo vaak, maar voor dit blog testte ik er twee. De eerste conclusie: niet alle vertaal-apps zijn gebruiksvriendelijk genoeg voor groepsgesprekken of situaties met achtergrondgeluid.

Verschillende vertaal-apps

De vertaal-app van Speak-See testte ik een proefperiode, dus zal ik in dit blog niet meenemen. Nu heb ik me daarom beperkt tot de vertaal-apps van AVA en Google.

De apps kun je inzetten op de werkvloer, bij kennismakingen met een nieuwe werkgever, in winkels, thuis met vrienden en familie, tijdens een wandeling, om televisie te kijken (als ondertiteling ontbreekt) of voor het volgen van een cursus. Over het algemeen zou ik hem gebruiken in een situatie waar je de spreker niet goed kan volgen, of nog niet met hem of haar bekend bent.

De apps werken niet alleen voor doven of slechthorenden, maar kunnen ook door de horende spreker gebruikt worden om spraak in tekst om te zetten. Zo werken de apps beide kanten op.

Mijn eerste bevinding gaf ik al weg: de apps werken niet optimaal in een lawaaiige omgeving . Je moet bovendien duidelijk en helder spreken.

AVA

Met de app AVA had ik de meeste moeite. Soms worden niet de juiste woorden weergegeven. De app herkent sommige woorden niet, of heeft zelfs moeite met een bepaalde stem. Dan komen er totaal andere woorden uit in de geschreven tekst. Een voorbeeld hiervan is dat het woord ‘schrijven’ wordt weergegeven als ‘drijven’.

De stem van de spreker moet zuiver en helder zijn, maar ook moet er rustig gesproken worden. Op deze manier kan AVA redelijk goed vertalen in een geschreven tekst. Het voordeel is dat de tekst automatisch opgeslagen wordt aan het einde van het gesprek; handig om op een later moment terug te vinden en te lezen.

In de gratis variant moet je na 40 minuten een nieuwe sessie starten om het te blijven gebruiken. In diverse abonnementen kunnen andere sprekers toetreden tot een gesprek, via een link van de gebruiker.

Google live translate

Deze app werkt redelijk goed. De spraakherkenning werkt veel beter dan AVA en wordt snel en soepel vertaald in geschreven tekst. Er zijn minder mogelijkheden dan bij AVA: je zet de app aan en deze begint met vertalen.

Bijzonder: ook verschillende achtergrondgeluiden worden weergegeven. Zo geeft de app aan wanneer er geklopt wordt, muziek gespeeld wordt, iemand lacht of iemand hoest. Dat is een mooie toevoeging. Het is ook mogelijk om de app op de achtergrond te laten meeluisteren naar alarmsituaties. De telefoon geeft dan een waarschuwing als er een alarm afgaat (bijvoorbeeld een brandalarm).

Deze app is gratis te downloaden. Het gebruik van deze app is ook gratis.

Mijn ervaringen

De twee apps heb ik gebruikt in verschillende situaties: thuis met vrienden en familie, bij het afstellen van mijn bril bij een brillenwinkel, een gesprek met een collega, een gesprek met een cliënt en haar leidinggevende, tijdens televisiekijken en in een lunchroom.

Dit soort apps zijn handig, wanneer je in een bepaalde situatie geen gebaren- of schrijftolk bij je hebt. Zo kan een gesprekspartner beter worden verstaan en is het communiceren met elkaar makkelijker.

Dat ik normaal gesproken weinig gebruik maak van vertaal-apps komt waarschijnlijk doordat ik gewend ben me te begeven en te communiceren in de horende maatschappij. Ik heb geleerd om zelfstandig te spreken in een horende omgeving. Uiteraard kan ik niet altijd alles goed verstaan en kunnen er ook misverstanden ontstaan, met mogelijk onhandige of vervelende situatie als gevolg. Dan kan een app helpen.

Voor het volgen én voeren van een gesprek

Waarvoor zie ik de meeste meerwaarde? Ik ga deze apps zelf vaker gebruiken, wanneer ik er niet uitkom met een gesprekspartner of in een winkel. Voor thuis kan het ook handig zijn, wanneer mijn horende man en mijn zoon druk met elkaar in gesprek zijn. Zo kan ik ook volgen wat ze zeggen. Normaal vertaalt mijn man of mijn zoon tussendoor voor mij.

Een dergelijke app is voor alle doven en slechthorenden een handig communicatiehulpmiddel. Let wel: het kan geen tolk vervangen. Het blijft logisch en verstandig om een live gebaren- of schrijftolk in te zetten. Als er geen gebarentolk beschikbaar is of de tolkvergoeding niet gedeclareerd kan worden om een bepaalde reden, dan kan een vertaal-app een optie zijn om de communicatie te vergemakkelijken.

Deze blog is online gezet op de website van digitaal toegankelijk

2021-10-14T10:58:02+02:0028 september 2021|0 Reacties

Blog: Doof of slechthorend op de werkvloer

Sommige werkgevers weten niet wat toegankelijkheid op de werkvloer voor mensen met een auditieve beperking betekent. Dat komt uit onwetendheid en onervarenheid met dove en slechthorende mensen. Wat begrijpelijk is. Maar na het lezen van deze tekst weet jij voortaan meer.

Er zijn dove en slechthorende mensen die moeite hebben om mee te draaien op de arbeidsmarkt en die het lastig vinden om in een ‘horende werkomgeving’ te werken. Dat kan doordat de communicatie op de werkvloer niet vlot verloopt, maar ook omdat ze zich niet begrepen of gehoord voelen. Er kan door een gebrek van goede communicatie een moeizame samenwerking ontstaan. Soms komt het door het niet inzetten van hulpmiddelen.

Graag licht ik hier vanuit mijn ervaringen en kennis toe, hoe doven en slechthorenden als volwaardig medewerker behandeld kunnen worden en dat ze hun werk prima kunnen doen, afhankelijk wat ze nodig hebben op hun werkvloer.

Mijn werk als medisch laborante

Vroeger heb ik gewerkt als medisch laborante. Het is leuk werk, maar het is wel zwaar om in een horende werkomgeving te werken, waarin ik constant met patiënten moest communiceren. Op het laboratorium is communicatie met collega’s ook noodzakelijk.

Voor mijn werkzaamheden op het laboratorium heb ik geen of weinig hulpmiddelen nodig. Het is wel noodzakelijk om met een collega af te spreken dat zij de telefoon moet opnemen, wanneer die overgaat. Ik kan namelijk niet telefoneren vanwege mijn doofheid.

Bij mijn laatste werkgever is er een flitslamp (voor de deurbel) op het laboratorium geïnstalleerd. Deze was nodig omdat er dagelijks post werd bezorgd en omdat er regelmatig patiënten langskwamen voor bloedafname.

Grappig incident op de werkvloer

Soms gaat het wel mis op een grappige manier, zoals bij het laboratorium. Tijdens een vakantie heb ik er zelfstandig gewerkt, aangezien er bloedonderzoek afgerond moest worden. De werkgever had me vooraf instructies gegeven voor het alarmsysteem van het laboratorium.

Op een ochtend was ik aan het werken, toen er onverwachts een politieagent langskwam met zijn hand om zijn pistool. Uiteraard was ik zeer verbaasd en geschokt. De politie was gelukkig erg vriendelijk en hij vroeg duidelijk: “Mevrouw, bent u doof en werkt u hier alleen?”

Het is erg duidelijk hoe doof ik ben, aangezien ik het alarm niet gehoord heb. Het is uiteindelijk goed gekomen. De knipperlamp is daarna ook aangesloten op het inbraak- en brandalarmsysteem. De werkgever en ik kunnen lachen om dit incident. In ieder geval hebben wij geleerd wat ik nodig heb, wanneer ik alleen op het laboratorium werk.

Hulpmiddelen

Afhankelijk van het beroep dat een dove of slechthorende medewerker heeft, kun je kijken naar nuttige hulpmiddelen, zoals die flitslamp. De meeste activiteiten kunnen prima zonder hulpmiddelen uitgevoerd worden.

Bij telefonisch contact met een klant is het echter mogelijk om een telefoonversterker te gebruiken voor slechthorenden. Er kan een trilapparaat of flitslamp aangesloten worden op een alarmsysteem, bijvoorbeeld in een magazijn of loods. Dat soort hulpmiddelen kunnen vergoed worden door het UWV, de gemeente of door de zorgverzekering.

Bij een werkoverleg kunnen doven en slechthorenden gebaren- of schrijftolken inzetten. De tolken worden vergoed met tolkuren via het UWV.

Tips voor goede communicatie met een dove collega

Voor een goede samenwerking met een dove of slechthorende medewerker is communicatie vanuit beide kanten erg belangrijk. In de pauze kan een collega navragen hoe het gaat, wat er goed verloopt en wat er op de werkvloer nog nodig is.

Maak vooraf een duidelijke werkafspraak. Dat kan schriftelijk zijn, dan is het duidelijk en prettig voor iedereen.

Bedenk eens welke van de onderstaande tips je kunt toepassen:

  • Zorg dat je gezicht altijd zichtbaar en goed verlicht is. Praat duidelijk met een open mond (articuleer). Kijk de dove aan en praat rustig. In de pauze kan je zorgen dat een dove zich op zijn of haar gemak voelt en erbij voelt dat hij of zij erbij hoort. Het is handig als een collega als buddy dient om te kunnen vertellen waar de groep collega’s over praat.
  • Bij het luisteren is het belangrijk om goed oogcontact te houden en te concentreren op wat iemand zegt, niet op de stem. Als je het niet verstaat bij de eerste keer, vraag dan om een herhaling. Bij herhalen helpt het om het in andere woorden te zeggen.
  • Raak niet meteen gefrustreerd. In het begin kan de communicatie iets moeilijker zijn. Dat is heel normaal en het zal later makkelijker worden als je beter gewend bent aan de persoon.
  • Begrijp dat een dove medewerker het moeilijk zal hebben tijdens de eerste werkdagen, er is wat tijd nodig om te wennen op het werk, aan de communicatie en samenwerking met horende collega’s.

Voordelen van een dove medewerker

Voor een werkgever is het van belang om zich te verdiepen en moeite te doen voor de communicatie, dan heeft deze werkgever zeker een prima medewerker die enthousiast en hard kan werken.

Doven kunnen zich goed concentreren op de werkvloer zonder afgeleid te worden door omgevingslawaai of geklets van horende collega’s. Doven zijn erg visueel ingesteld en ze zullen eerder iets opmerken dan horende collega’s. Horende collega’s kunnen veel van doven leren hoe ze op een goede en rustige manier met veel geduld kunnen articuleren en communiceren.

Er zijn genoeg hulpmiddelen beschikbaar

Doven zijn vaak aan eind van hun werkdag moe. Daardoor kunnen ze minder goed liplezen en verstaan wat de horende collega’s zeggen. Bij werkoverleg kunnen doven zonder gebarentolk een deel van de informatie missen. Daardoor zijn ze niet helemaal op de hoogte van de ontwikkeling op de werkvloer.

Gelukkig zijn er tegenwoordig heel veel technische oplossingen om te helpen bij communicatie: e-mail, SMS, WhatApp, Skype (of Zoom). Ook is het tegenwoordig mogelijk om via tolkcontact te bellen, waardoor doven of slechthorenden met horenden kunnen bellen.

Er zijn niet veel hulpmiddelen voor nodig. Mocht een hulpmiddel nodig zijn, sta ervoor open en denk mee welk hulpmiddel dat kan zijn.

Zo kom je er samen uit en er ontstaat een prettige samenwerking. Het is altijd leuk om gebaren te leren en je tijd nemen voor een fijne communicatie. Op deze manier kan het werk meer toegankelijk worden voor dove en slechthorende mensen.

De blog is online gezet op de website van Digitaal Toegankelijk.

2021-09-06T15:51:16+02:006 september 2021|0 Reacties

Vergeet de ondertiteling niet

Het is voor doven en en slechthorenden belangrijk dat online video’s toegankelijk zijn. Niet alle bedrijven kiezen er echter voor om hun video’s te ondertitelen. Misschien kost het tijd en energie, of zijn ze zich er niet van bewust dat sommige mensen de video’s zonder ondertiteling niet kunnen volgen. Ik vind het een goed idee om de bedrijven erop te wijzen.

Sociale media en video’s

Voor doven en slechthorenden zijn sociale media zeer handig. Het gebruik ervan is een goede manier om nieuws bij te houden. Ook worden sociale media gebruikt om mensen, bedrijven en televisieprogramma’s te volgen. Veel dove en slechthorende mensen maken ervan gebruik, vooral van Facebook en Instagram. En onder jongeren is TikTok een populair sociaal medium.

Voor mensen met een auditieve beperking is het handig om visuele informatie te kunnen delen, bekijken en volgen. In groepen gericht op doven en slechthorenden, zoals op Facebook, worden video’s in Nederlandse Gebarentaal gedeeld. Tekst is vaak in eenvoudige taal geschreven, omdat het taalniveau van doven en slechthorenden lager kan zijn. Zo wordt er makkelijk gecommuniceerd en informatie gedeeld.

Ontbreekt ondertiteling, dan vraag ik erom

Zelf gebruik ik Facebook, Twitter, Instagram en LinkedIn. Meestal gebruik ik die voor zakelijke doeleinden en het delen van mijn blogs en nieuws. In het algemeen lees ik nieuwsberichten, leuke berichtjes van mijn vrienden, mijn favoriete bekende Nederlanders en van een paar televisieprogramma’s, zoals ‘Boer zoekt vrouw’ en ‘Een huis vol’.

De meeste video’s die ik tegenkom zijn voorzien van ondertiteling, zoals die van Hugo de Jonge, Rick Brink en een paar bekende Nederlanders. Mocht ik een belangrijke video tegenkomen van een organisatie of stichting die geen ondertiteling heeft gebruikt, dan vraag ik via een berichtje netjes om ondertiteling te plaatsen met een uitleg erbij over mijn doofheid en dove mensen. Ze reageren meestal netjes dat ze eraan zullen werken in de toekomst.

Niet alleen voor doven

Wat mij opvalt, is dat sommige video’s zoals die van nieuwsuitzendingen soms wel en soms niet ondertiteld zijn. Omdat het belangrijke kanalen zijn voor nieuws, vind ik dat de video’s altijd van ondertiteling moeten zijn voorzien. Het is niet alleen fijn voor doven en slechthorenden, maar ook voor mensen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS), laaggeletterde mensen en mensen die de Nederlandse taal niet voldoende beheersen. Zij kunnen ook leren van het lezen van de Nederlandse ondertiteling.

Het is eenvoudig om bij een video op YouTube of Facebook ondertiteling te plaatsen. In deze video zie je hoe dat moet.

Wie meer wil weten over (on)toegankelijkheid van de ondertiteling, kan mijn eerdere blog over dit onderwerp lezen.

Het artikel is geplaatst op de website van Digitaal toegankelijk.

2021-07-28T11:11:27+02:0028 juli 2021|0 Reacties

Waarom eenvoudige taal belangrijk is voor doven en slechthorenden

Voor dove en slechthorende mensen, die bij geboorte of op jonge leeftijd doof of slechthorend zijn geworden, is lezen en schrijven niet vanzelfsprekend.

Teksten in Taalniveau B1 voor doven en slechthorenden

Omdat het taalniveau van doven en slechthorenden minder goed is dan van horende mensen, is het belangrijk om in de toegankelijkheid van websites geen te moeilijke taal te gebruiken. Vaak denken mensen bij toegankelijkheid alleen aan voor de hand liggende zaken als een alt-tekst bij een afbeelding, maar minder snel aan het gebruiken van eenvoudige taal.

Taalniveau B1 staat voor eenvoudig Nederlands. De meerderheid van de bevolking begrijpt teksten die op dit niveau geschreven zijn. Een tekst op dit niveau bestaat uit makkelijke woorden die bijna iedereen begrijpt en uit korte zinnen.

In totaal zijn er 6 taalniveaus, waarbij A1 het laagste is en C2 het hoogste. Bedrijven en overheden schrijven vaak op niveau C1, maar dit niveau is niet voor iedereen goed te begrijpen.

Kenmerken van teksten op taalniveau B1:

  • Duidelijke titels en gebruik van tussenkoppen
  • Een actieve schrijfstijl waar voorbeelden in voorkomen
  • Simpele woorden die iedereen kent en begrijpt
  • Korte en heldere zinnen.

In dit blog zal ik het taalbegrip en de ontwikkeling ervan bij deze groep mensen toelichten.  Ik behandel onder andere hoe doven en slechthorenden de Nederlandse taal leren en hoe zij thuis hun taalvaardigheid ontwikkelen. Ook zal ik wat meer toelichten over mijn eigen taalontwikkeling en over het onderzoek naar begrijpend lezen bij dove volwassenen, waar ik aan heb deelgenomen.

Dove en slechthorende kinderen

Kinderen die jong (vanaf hun geboorte of tijdens de kinderjaren) geconfronteerd worden met een auditieve beperking, hebben een hoor-achterstand. Dat geldt ook voor kinderen met een hoortoestel of een cochleair implantaat.

Dove en slechthorende kinderen krijgen namelijk logischerwijs minder (of zelfs geen) gesproken taal mee. Zowel thuis, op school als in andere contexten. Ze groeien op met veel ontbrekende informatie over de gesproken Nederlandse taal.

Doordat ze minder gesproken taal meekrijgen, ontstaan er zwakheden in het toepassen van de geleerde grammatica, waardoor ze meer moeite hebben met begrijpend lezen en schrijven dan horende mensen.

Woordenschat

Je kunt je voorstellen dat als je niet hoort, er ook veel minder diversiteit zit in de woorden die je leert en onthoudt. Het verschil in woordenschat tussen dove en horende kinderen is niet alleen afhankelijk van het soort woorden, maar ook van het soort kennis dat hiervoor vereist is. Dove en slechthorenden kennen niet alleen minder woorden, ze kennen ze ook minder goed dat horende kinderen.

Dove en slechthorende kinderen missen vooral moeilijke woorden, omdat ze niet constant alles meekrijgen. Er is namelijk veel taal nodig om moeilijke woorden te omschrijven en te leren. Juist dat stuk van gesproken taal van anderen krijgen ze niet of weinig mee. Voor een goede taalontwikkeling zijn ze vooral afhankelijk van tweetalig onderwijs op school, veel gesprekken met hun ouders en veel lezen.

Tweetalig onderwijsaanbod

Dove en slechthorende kinderen in Nederland krijgen naast Nederlandse Gebarentaal (NGT) ook gesproken Nederlands. Dat wordt in de praktijk tweetalig onderwijs genoemd. Ze krijgen basis taallessen die worden ondersteund met extra uitleg in NGT.

Er wordt soms ook gebruik gemaakt van Totale Communicatie (TC), soms extra ondersteund met gebaren (NmG). TC is ontstaan vanuit het idee dat communicatie belangrijker is dan taal. Oftewel: de boodschap begrijpen en kunnen overbrengen is het belangrijkst. Daarom zijn bij TC alle hulpmiddelen die je kunt inzetten om iets over te brengen, geoorloofd. Denk aan liplezen, lichaamstaal, tekenen, pantomime en pictogrammen.

Liplezen

Veel dove leren ook liplezen (spraakafzien). De meeste kinderen kunnen liplezen en gesproken woorden vormen, met ondersteunende gebaren. Voor geschreven taal is dat natuurlijk anders, ook dat draagt eraan bij dat dove kinderen de geschreven taal minder goed beheersen.

Gebarentaal gebruikt andere grammatica dan Nederlandse taal

Daar komt nog bij dat de Nederlandse Gebarentaal (NGT) geen taal is waarin je kunt schrijven en dat deze bovendien een andere grammatica heeft dan de Nederlandse taal. In NGT zijn er bijvoorbeeld geen lidwoorden en hebben werkwoorden geen verleden tijd, behalve met een specifiek tijdsgebaar (‘gisteren’). Dove kinderen die in NGT communiceren, kunnen daardoor moeite hebben met het leren schrijven in het Nederlands.

10% van dove en slechthorende volwassenen is laaggeletterd

In 2017 heb ik meegedaan aan een onderzoek naar de leesvaardigheid en leesbehoeften van dove volwassenen. Dit onderzoek was een samenwerking tussen Dovenschap, GGMD en Koninklijke Kentalis. Het was het eerste onderzoek naar het taalniveau, de taalontwikkeling en de leesvaardigheid van dove en slechthorende volwassenen.

Uit het onderzoek bleek dat doven en slechthorenden veel meer problemen hebben met lezen dan gemiddeld. Naar schatting is 10% van hen op volwassen leeftijd laaggeletterd. Dat betekent dat het leesniveau te laag is om zichzelf voldoende te kunnen redden in de maatschappij.

De rol van opvoeding en het moment van doof worden

Er spelen verschillende factoren een rol bij de taalontwikkeling van dove en slechthorende volwassenen. Ten eerste het moment en de manier waarop iemand doof of slechthorend is geworden, maar ook hoe ze thuis en op school met de Nederlandse taal zijn opgegroeid.

Hoe ik mijn taalvaardigheid heb verbeterd

Als horende peuter ben ik in aanraking gekomen met twee talen: Nederlands en Engels. Nadat ik doof ben geworden op tweeënhalf jarige leeftijd, hebben mijn ouders meteen uitgezocht hoe ze mij taal konden laten leren. Zo ben ik dankzij veel taalspelletjes met drie talen in aanraking gekomen: Nederlands, Engels en gebarentaal. Allemaal bedacht door mijn vader.

Daardoor heb ik een enorme interesse ontwikkeld in talen, in het lezen, in het schrijven, in het spreken en in het spraakafzien. Als kind heb ik altijd veel gelezen zowel in het Nederlands als Engels.

Veranderingen toen ik volwassen werd

Als dove volwassene merkte ik dat ik ondanks het vele lezen en schrijven, ik toch nog steeds moeite heb met bepaalde woorden, zoals lidwoorden, maar ook met de Nederlandse grammatica als geheel. Waarschijnlijk komt dit doordat ik ben opgevoed door Engelse ouders die de Nederlandse taal niet perfect beheersten.

Daarnaast keek ik vroeger als kind weinig Nederlandse televisieprogramma’s, omdat er toentertijd geen of weinig ondertiteling beschikbaar was en omdat mijn ouders weinig Nederlandse programma’s keken.

Gelukkig kan ik zeggen dat mijn Nederlands taalniveau ruim voldoende is en dat ik veel blogs en artikelen schrijf en kan delen met lezers. Ik vind boeken en tijdschriften lezen erg leuk en ontspannend.

Iedereen is uniek

Als vanzelfsprekend is iedere dove en slechthorende persoon verschillend en hun taalachtergrond en -ontwikkeling daarom ook.

Verder vind ik het erg positief dat er tweetalig onderwijs wordt geboden aan dove en slechthorende kinderen. Het is belangrijk dat ze de kans krijgen om hun taal goed te ontwikkelen. Dan gaat het om zowel begrijpend lezen, schrijven, liplezen, kunnen spreken als ook het leren van de Nederlandse Gebarentaal. Gelukkig is het aanbod nu groter dan toen ik opgroeide.

Daarom is het belangrijk dat behalve het onderwijs, ook ouders rekening houden de taalontwikkeling van jonge kinderen. Zij kunnen ervoor zorgen dat het leren van een taal (waaronder ook spreken en liplezen vallen) ook leuk en interessant wordt. Zo worden deze kinderen op latere leeftijd gestimuleerd om zelfstandig hun taal verder te ontwikkelen, tijdens hun vervolgopleiding, maar ook ‘gewoon’ door het lezen van boeken.

De blog is online geplaatst op de website van digitaal toegankelijkheid

2021-07-01T10:16:07+02:0030 juni 2021|0 Reacties
Ga naar de bovenkant