Joost Meijer – Klinktprima

Verschil tussen doof en slechthorend

Wat is het verschil tussen een doof en een slechthorend iemand?

Doof

Doven kunnen (helemaal) niet horen. Door middel van communicatie maken ze vaak gebruik van liplezen en ondersteunde gebarentaal. Als horende collega’s met geduld praten met dove, dan zal een dove vaak prima verstaan. Doven kunnen niet zomaar bellen, maar tegenwoordig zijn er genoeg andere hulpmiddelen om te communiceren, zoals teksttelefoon, internet, sms, email (mobiel met een blackberry), etc.

Zwaar slechthorend

Er is veel verschil tussen slechthorenden. Sommige slechthorenden horen met behulp van een gehoorapparaat slechts weinig, zoals een voorbij razende auto, of een ambulance. Zij zullen moeite hebben met het horen van spraak. Daarom is het belangrijk om goed aandacht te besteden in communicatie, zoals een rustige omgeving of in een kleine groep. Liplezen wordt vaak gebruikt en soms gebarentaal. Telefoneren is voor deze groep moeilijk of niet mogelijk.

Licht slechthorend

Andere slechthorenden kunnen veel meer horen, en zijn goed in staat om allerlei geluiden op te vangen en te herkennen. Ze kunnen communiceren zonder liplezen of gebarentaal. In een drukke omgeving kan het toch moeilijk zijn om alle gesprekken te volgen. Deze groep kan vaak wel bellen, soms met behulp van een speciale telefoon met ringleiding.

Doof met Cochleair Implantaat (CI)

De laatste jaren is de CI in opkomst. Vooral jonge kinderen ontvangen snel een CI. Normaal hebben mensen slechts aan één kant een CI. Iedereen functioneert anders met een CI, het is zeer persoons afhankelijk. Veel mensen met CI functioneren als een zwaar slechthorende, en kunnen via de CI de signaalfuncties horen (ambulance e.d.). Natuurlijk zijn er ook mensen die kunnen functioneren als een matig of licht slechthorende, dit is nu nog meer uitzondering dan regel. Sommigen zijn nog aan het leren om goed te kunnen luisteren. Bijvoorbeeld telefoneren kan voor iemand met een CI lastig zijn. De technologie voor CI gaat snel vooruit, wat een beter gehoor oplevert.

Wanneer wordt iemand doof?

Doof worden kan op verschillende leeftijden. In het algemeen zijn doven vroegdoven, die vanaf hun geboorte of op zeer jong leeftijd doof geworden zijn (bijvoorbeeld door hersenvliesontsteking of rode hond tijdens de zwangerschap). Mensen die op latere leeftijd geleidelijk doof worden, worden laatdoof genoemd. Als dit zeer plotseling gebeurd, wordt dit plotsdoof genoemd. Plotseling of meer geleidelijk doof worden kan in principe iedereen overkomen, op elke leeftijd. Deze doven hebben over het algemeen meer moeite met communicatie, omdat ze (snel) moeten leren liplezen, gebarentaal gebruiken en opnieuw leren praten. (hun stem beheersen en klanken gebruiken).

Komt er wettelijk erkenning voor Nederlandse Gebarentaal?

Er zijn ongeveer 30.000 mensen doof of zwaar slechthorend, waarvan plusminus 15.000 gebarentaalgebruikers zijn. Er wordt altijd gedacht dat gebarentaal als communicatie hulpmiddel voor dove personen geldt. Het is echter een echte moedertaal van de meeste doven, waar ze zichzelf het beste uit kunnen drukken, met alle nuances van gevoel en emotie.

Met hulp van Dovenschap wordt er al al 30 jaren gestreden voor erkenning van de Nederlandse Gebarentaal. Helaas wordt deze groep nog nauwelijks gehoord in de politiek.

Dovenschap in samenwerking met PvdA, D66 en CU

Dovenschap heeft eerder in samenwerking met Roelof van Laar (PvdA) veel over de erkenning van Nederlandse Gebarentaal gesproken. Van Laar was toen erg betrokken bij de dovenwereld. Hij ontmoette niet alleen Dovenschap, maar ook verschillende ‘dove organisaties’ (o.a. Grow2work, gebarencentrum, Stichting Plotsdoof, De Gelderhorst, Kentalis en GGMD). Helaas is van Laar na de laatste verkiezingen uit de tweede kamer verdwenen. Gelukkig heeft Carla Dik-Faber (ChristenUnie) het stokje van hem overgenomen.

In oktober 2016 is een wetsvoorstel voor de erkenning van NGT naar de Tweede Kamer gestuurd. D66 (Jessica van Eijs), PvdA (Attje Kuiken) en ChristenUnie (Carla Dik-Faber) werken samen met Dovenschap. De Raad van State had toen tijd nodig om een goed advies te geven over het wetsvoorstel. Daarna kostte het de ChristenUnie tijd om dit wetsvoorstel aan te passen. Gelukkig doet zij dit samen met D66 en PvdA voor goede samenwerking en ondersteuning.

Nu leggen zij de laatste hand aan een wetsvoorstel dat de erkenning regelt. Daarna gaat het naar de Tweede Kamer voor overleg. Binnenkort gaat het wetsvoorstel opnieuw naar de Tweede Kamer. In de Tweede Kamer gaan ze samen naar het wetsvoorstel kijken, erover gaan discussiëren en erover gaan stemmen.

Bij een crisis

Op 18 maart 2019 vond er een schietpartij plaats in Utrecht, waarbij iedereen in de omgeving werd verzocht om binnen te blijven voor hun veiligheid. Tijdens de crisis was op televisie geen gebarentolk aanwezig. Hierdoor missen dove mensen (die ook in Utrecht wonen en werken) belangrijke informatie met waarschuwingen. Ze moeten het vernemen, via hun horende collega’s, horende buren, of horende familie/vrienden.

Kort daarvoor gebeurde er een aanslag op een moskee in Nieuw-Zeeland, daar stond direct een gebarentolk klaar achter de politie en burgermeester om de persconferentie te vertalen. Zo werden alle Nieuw-Zeelandse doven meteen op de hoogte wat er speelde. In Nieuw-Zeeland is de gebarentaal al erkend en daar is het heel normaal dat er gebarentaal gebruikt wordt in verschillende situaties, ook voor werk en onderwijs. Meerdere landen hebben ook al een erkende gebarentaal waaronder België, Denemarken, Finland, Noorwegen, Portugal, Spanje en Brazilië.

Voor kinderen

Onlangs heeft een verdrietige moeder een blog geschreven over haar dove zoon Jackson. Zij loopt er tegenaan dat het vinden van een reguliere basisschool niet makkelijk is. Ze had een school bezocht en met de Interne Begeleider (IB) kennisgemaakt. Ze hebben het gehad over het inzetten van een gebarentolk in de klas voor haar zoon. De IB zou daarna met het team van school hierover praten. Helaas krijgt de moeder te horen dat het docententeam unaniem besloten heeft dit niet toe te staan, omdat ze een gebarentolk in een klas als inbreuk in de klas zien. Dit zonder enkel onderzoek wat een gebarentolk betekent en hoe het is om een doof kind in de klas te hebben.

Wettelijke erkenning van NGT

Wat gaat de erkenning van NGT voor verandering brengen? Ten eerste zal er bij crises of andere gebeurtenissen altijd een gebarentolk aanwezig zijn voor de vertaling op televisie en sociale media.

Daarnaast zijn er wettelijke verplichtingen om meer gebarentolken toe te laten in het onderwijs, op de arbeidsmarkt (bijvoorbeeld voor sollicitaties en werkoverleg) en privé-situaties (bij ziekenhuizen, begrafenissen, trouwerijen en in de rechtbank). Hierdoor kunnen meer doven volwaardig meedoen in het onderwijs en in de maatschappij.

Verder zullen gebarenlessen aangeboden kunnen worden bij basis- en middelbare scholen, zodat (horende) kinderen al jong de basis van gebaren mee krijgen. Ook kunnen gebarencursussen aangeboden worden op de werkvloer, ook voor dienstverlenende beroepen, zodat er makkelijk in NGT gecommuniceerd kan worden met dove mensen.

Acceptatie van NGT en dove mensen in de maatschappij

De laatste tijd is Nederlandse Gebarentaal al veel meer zichtbaar op televisie en sociale media. Er zijn al gebarentolken voor het ochtendjournaal. Ook bij het Eurovisie Songfestival in mei was er een groep gebarentolken op TV in samenwerking met NPO Extra. Alle doven en slechthorenden konden dankzij deze prachtige samenwerking meegenieten van het Songfestival. Volgend jaar kan er mogelijk weer een groep gebarentolken staan, maar dan op een gewone NPO kanaal.

Ik vind het belangrijk dat er meer acceptatie en begrip komt voor dove mensen en NGT in de maatschappij. Zo wordt de kloof tussen dove en horende mensen (en kinderen) kleiner en kunnen ze veel beter met elkaar omgaan, communiceren en samenleven. Dit is belangrijk voor de toegankelijkheid voor dove mensen en kinderen in de maatschappij.

Ik ben zelf doof en ik loop ook tegen een aantal problemen aan, omdat er veel onbegrip en onwetenheid is voor mijn doofheid en voor het gebruik van gebarentaal.

Ik hoop van harte dat het wetvoorstel wordt geaccepteerd en er uiteindelijk een wettelijk erkende gebarentaal komt! Onze Nederlandse Gebarentaal is ook een mooie visuele taal met veel mimiek. De horende maatschappij zal veel van ons kunnen leren!